Nederland op zijn Japans

Nederland heeft al meer dan 400 jaar handelsbetrekkingen met Japan. Met name rondom Nagasaki, waar op Dejima — een kunstmatig eiland — de eerste Nederlands-Japanse handelspost werd gevestigd. Maar er zijn nog veel meer Nederlandse sporen te ontdekken in deze regio, zoals ik tijdens een rondreis met zes vrienden in 2011 ontdekte.

Japan is heel lang afgesloten geweest van de rest van de wereld. Vanaf 1570 begon Japan voor het eerst handel te drijven met Europa, in dit geval met de Portugezen. De katholieke Portugezen wilden de Japanners bekeren, wat ze niet in dank werd afgenomen. Vanaf 1609 werd een handelsrelatie aangegaan met Nederland, en rond 1641 vestigden de Nederlanders zich op Dejima. Dit schiereiland was enkel bereikbaar via een brug, en de Nederlanders mochten alleen in uitzonderlijke gevallen van het eiland af. Wel werd Nederland zo eeuwenlang min of meer monopolist in handel tussen Japan en de Westerse wereld en konden de handelslieden ook inspelen op de handel tussen China en Japan.

Het vroegere eiland is inmiddels geen eiland meer door landaanwinning en de verbreding van een kanaal heeft een deel van het oude eiland opgeslokt. Ook van de bebouwing is weinig meer over. Wel zijn er maquettes te zien en gereconstrueerde kamers.

In de Japanse taal zijn er nog Nederlandse woorden terug te vinden die herinneren aan de lange handelsrelatie, waaronder bīru (bier), dokku (dok) en madorosu (matroos) — al zijn niet alle woorden nog even gangbaar. Verder schijnt het ook zo te zijn dat alle buitenlanders in Nagasaki tot vrij recentelijk “Nederlanders” werden genoemd, aangezien Nederlanders lange tijd de enige buitenlanders waren die hier kwamen.

Maar hier houdt het niet bij op. Nijntje is nog altijd een geliefd Nederlands exportproduct en op veel plekken te zien in Japan — en andersom vind je ook geregeld een stel Japanse toeristen bij het “Nijntje-stoplicht” in Utrecht.

Hoogtepunt van de Nederlandse folklore in de omgeving van Nagasaki is het themapark “Huis ten Bosch”, met veel nagebouwde Nederlandse gebouwen. Aan het einde van de laatste middag in Nagasaki besluiten Edwin en ik om af te reizen naar dit attractiepark, een reis van anderhalf uur met een dieseltrein.

Wat meteen in het oog springt bij aankomst is een kolossale versie van Amsterdam Centraal. Het gebouw is een hotel en imponeert behoorlijk.

Even verder zien we de windmolens van Kinderdijk, de Oostpoort van Delft en de Domtoren van Utrecht. Hieronder een shot van alledrie in een oogopslag — want dit kan alleen in Japan.

De namen van de gebouwen kloppen vaak wel, maar verder is de Nederlandse taal weinig te bekennen. Het is en blijft een themapark voor Japanse toeristen, dus dat is ook wel te verwachten. Het themapark staat vrijwel volledig in het teken van Nederland, en toch wordt het aangeprezen als een Europees themapark. Al moet ik toegeven dat de restaurants met Duitse, Italiaanse en Spaanse cuisine duidelijk niet-Nederlands Europees zijn — de Nederlandse keuken ontbreekt zelfs volledig. Wel zijn er beugelflesjes van Grolsch te koop voor 4,5 euro.

Vlak voor half 9 kom ik op het idee om nog snel even naar de Domtoren te gaan om daarboven een uitzicht te krijgen over het park, voor het geval deze attractie ook voor de sluitingstijd van het park dicht gaat. En ja hoor, we hebben de laatste liftMet een lift, ja. Traplopen was geen optie. naar boven. En jawel, deze Domtoren is drie meter hoger dan de echte! Een mooi slot van deze dag vol Nederlandse invloeden.

Niet zo gek dus dat na meer dan 400 jaar Nederlanders nog steeds naar deze regio komen. Niet zozeer om handel te drijven, maar als toerist. Waar vele generaties zijn opgegroeid met Bassie en Adriaan als alternatieve reisleiders, zal menig toerist zich nu door het tv-programma Wie is de Mol laten inspireren. Wij ook, want wie herkent deze locatie uit de eerste aflevering van seizoen 10 niet?